خانه / دیدگاه منتقدان / نقدی ازجناب آقای«عبدالرضا قناد دزفولی»برکتاب«لیلازانا» اثر استادآذرپیک

نقدی ازجناب آقای«عبدالرضا قناد دزفولی»برکتاب«لیلازانا» اثر استادآذرپیک

نقدی از جناب آقای «عبدالرضا قناد دزفولی» بر کتاب «لیلازانا» اثر استاد آرش آذرپیک، مندرج در نشریه ی «همسایه ها»، شماره ی ۹۴۹، صفحه ی ۵، دوشنبه ۲۵ مهر ۸۴

 

 

                                   «ذهنیت شاعر در یک فضای تعلیقی»

شاعر در مرامنامه ی کارگاه ادبی نیلوفر که در پایان مجموعه ی ۶۲ صفحه ای اش آورده است می نویسد: «هنر یعنی شکستن قانون بر پایه ی افراط و تفریط، و ساختن توأمان بنایی بر چکاد جاودانگی» که نگاهی شتاب زده به نظر می رسد زیرا هنر از امور فردی است و سنخیت همگانی ندارد تا همه ی هنرمندان در هر رشته از ویژگی ها و قواعد یگانه ای به یکسان استفاده کنند بعد کسی بیاید آن را بر معیارهای افراط و تفریط بشکند و آن وقت بنایی بر سینه کش جاودانگی (تاریخ ادبی) بسازد. زیرا اگر جاودانگی یک قانون یا قاعده ی هنری ممکن بود شکسته نمی شد. پس قانون و قاعده ی بعدی هم محکوم به شکسته شدن است و همین جاست که تکون فنی در دنیای هنر تحقق پیدا می کند و انسان و جهان و… با زبانی نو به تصویر کشانیده می شود.

دیگر آن که شاعر سعی کرده است تا نوعی غزل مینی مال ارائه دهد ولی با این که آرایش ظریف واژه ها و فضاسازی شاعرانه با تخیلی مطلوب چه از لحاظ متن و چه از لحاظ ساختار و بازتاب جوهره و معنا بر فرم و بازتاب فرم بر معنا و جوهره ی شعر خوب است و گاه ذهنیت شاعر در یک فضای تعلیقی در بستر ذهنی شاعران اتفاق می افتد ولی جز چند غزل خاص نمی توان عنوان مینی مال را بر تمام غزلیات اطلاق کرد.

مینی مال چیست؟ مینی مال هنر خرده پردازی است. مینی مال یک جا به جایی هنرمندانه و فیلسوف مآبانه در کوشش برای به نمایش گذاشتن چیزی است که به دنبال می آید با ساده ترین شکل مناسب و ممکن آن. مینی مال به جهتی بازتاب شعری است که می گوید: «گفته باید نکو چو در باشد/ نه چو خشتی ز خاک پر باشد» و به عبارتی «خیر الکلام ما قل و دل» در معنایی بیشترین سخن در کم ترین واژه به گونه ای که در معنا ایجاد اختلال نکند.

مثلاً این غزل: «راستی گل به نام هم زیباست/ آسمان سرخ فام هم زیباست/ در سیاهی همیشه زشتی نیست/ زاغک پشت بام هم زیباست/ چشم ها را که شاعرانه کنیم/ چهره ها با جذام هم زیباست… »غزل برشی تصویری با نگرشی حکیمانه دارد.

هم چنین در غزل «پری دریایی» اگر می گوید: «بر موج شب روان بودم، با تور و قایق پیری/ دریا چه قدر آرام است، آرامشی اساطیری!/ بر متن خسته ی دریا ماه همیشه می بارید/ اندیشه ی مرا پر زد یک هاله، شعر تصویری/ دیدم سکوت دریا را، یک ماه تازه می رقصد/ بر دست ساحل افکنده ست پوسیده برگ انجیری/ او یک پری دریایی ست تندیس سرخ زیبایی ست/ از فرط این همه شادی دریا چرا نمی میری؟!/ یک باره آبی اش خندید: «این جا چه می کنی شاعر؟/ تو یک طلوع بی پایان، نه یک غروب دلگیری!»/ وقتی غروب را رفتم با تازه ماهی ای گفتم:/ «از دام عاشقی بگریز از عمر خود مگر سیری؟!» » که شعر با غالبیت عنصر تخیل، پیام شاعرانه ی خود را در قالب تصویر به مخاطب منتقل می کند «از دام عاشقی بگریز از عمر خود مگر سیری؟» و ضمناً دریا، ماهی، برگ انجیری و ماه تماماً نمادی اند و در عین حال با همه ی ذهنیت شاعرانه (سوبژه) غزل جریان خود را گویی در بستری از واقعیت به نمایش می گذارد.

البته نکاتی وجود دارد که تذکر آن بد نیست مثلاً در قطعه ی «بچه ماهی»: «بچه ماهی به تور می نگریست/ راز این پرده ی مشبک چیست؟/ پد و مادر مرا هم برد/ راستی این فرشته ی ما نیست؟/ تا به کی مثل لاک پشتی پیر/روز و شب یکنواخت باید زیست؟/ می روم از حصار این تکرار/ تا به آن جا که آسمان آبی ست/ ساعتی بعد، آن سوی برکه/ رقص آتش غروب یک ماهی ست.» که مصرع دوم از بیت دوم حشو است و «پدر و مادر مرا هم برد» معنا را تمام کرده و در بیت پایان، خصوصاً مصرع دوم یک پایان بندی ضعیف نسبت به فضای شعر است و حتی نوعی چالش آهنگین در هماهنگی ضرباهنگ ها در القای پیام نهایی و نمایش تصویر به چشم می خورد زیرا شاعر می خواهد نشان دهد که در آن سوی برکه (رود) همان بچه ماهی به وسیله ی تور صید شده است و صیاد آتشی روشن کرده و دارد ماهی را روی آن بریان می کند در صورتی که آرایش و موسیقای کلامی در انعکاس این تصویر کشش کافی و مناسب با تمامیت و فضای شعر را ندارد.

              «عبدالرضا قناد دزفولی» – اهواز

 

درباره ی هنگامه اهورا

شاعر و داستان نویسِ عریانیست، عضو مکتب اصالت کلمه و دایره ی مطالعاتی قلم، مسئول روابط عمومی اصالت کلمه و دانش آموخته ی رشته ی مترجمی زبان انگلیسی

همچنین ببینید

«نقد جناب دکتر سعید امامی بر  مکتب اصالت کلمه و کتاب چشم های یلدا و کلمه _کلید جهان هولوگرافیک_»

    کتاب چشم های یلدا، رمانی ست که در آن اصول و مؤلفه های …

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *