نقدی از”احمد طالبی نژاد”بر کتاب “جنس سوم” در ماهنامه ی فرهنگی هنری “هفت”

نوشته های مرتبط

مقاله ی «فراشعر در دیوان ابوالقاسم لاهوتی» به قلم جناب آقای هوشنگ بهداروند

۱۳۹۸٫۰۱٫۲۱

نقد منتقد و فعال فرهنگی بزرگوار، جناب آقای ح. مولایی فر با عنوان «بازگشت دوشیزگان عشق با نگرشی نو به سرزمین غزل در ادب پارسی معاصر» بر کتاب «دوشیزه به عشق باز می گردد» به قلم حضرت استاد آرش آذرپیک در روزنامه ی باختر، در سه شماره ی پیاپی ۲۵، ۲۶ و ۲۹ دی ماه ۹۷

۱۳۹۷٫۱۱٫۰۴

شرحی از مکتب اصالت کلمه به قلم دکتر فروزان آزادبخت در کتاب مرجع و آکادمیک «دیگری (بررسی تحلیلی جریان ­های شعر معاصر از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۰)» به عنوان یکی از جنبش ­های مهم ادبیات ایران

۱۳۹۷٫۱۰٫۱۳

نقدی از آقای “احمد طالبی نژاد” بر کتاب “جنس سوم” –نخستین کارنامه ی فرزندان دیدگاه عریان- مندرج در ماهنامه ی فرهنگی هنری “هفت”، شماره ی ۳۲، آبان ۱۳۸۵، صفحه ی۴

نسل های پیشین، از حرکات افراطی در عرصه ی ادبیات و هنر ایران، خاطره های تلخ و شیرین بسیاری دارند.از برخی کارهای محمد صالح علاء در تئاتر و نقاشی های عجیب و غریب و آشور بانی پال بابلا در نقاشی گرفته تا جریان افراطی شعر حجم که جز ایجاد جنجالی موقتی خاصیت دیگری نداشتند و نه تاثیری بر فضای فرهنگی و هنری ما گذاشتند و نه خود راهی به دهی بردند.

هرچند نگارنده منکر نوآوری و ابداع در شکل و قالب های هنری نیست، بلکه چنین جسارت هایی را برای پویایی هنر لازم می داند.اما هر کوششی اگر مبتنی بر اصولی نباشد یا دست کم با آگاهی و فهم توام نباشد، لاجرم محکوم به شکست است.

اخیرا کتابی به دستم رسید با عنوان “جنس سوم” که ظاهرا “نخستین کارنامه فرزندان دیدگاه عریان” است. دیدگاه عریان! چه عنوان عجیب و غریبی! و چه قرابتی با اروتیسم دارد این عنوان به هر حال این کتاب در برگیرنده مجموعه ای شعرواره از جوانان کرمانشاهی است. گردآورندگان در پیشانی این مجموعه، مرام نامه خود را منتشر کرده اند. یاد مانیفست حجم سرایان افتادم که در اوایل دهه پنجاه منتشر شد و بنا بود به وسیله آن انقلابی در شعر امروز ایران شکل بگیرد که نگرفت.

فرزندان دیدگاه عریان در مرام نامه شان می نویسند: “هنر یعنی شکستن قانون و ساختن توامان بنایی نوین بر چکاد جاودانگی”! جل الخالق. کی گفته است که هنر یعنی شکستن قانون؟ و کدام قانون؟ و می افزایند:”دیدگاه ما، حقیقتی است فروزان تر از زندگی، واقع گراتر از مرگ. و زایش و میرش های جاودانه هایی هستند که هیچ وقت خود را در یک کالبد مشخص محدود نخواهند ساخت بنابراین، دیدگاه عریان… دیدگاهی ست جهان شمول در فلسفه، عرفان، جامعه شناسی، روان شناسی و…” و از این دست تخیلات فرمایشی بی معنا و دست نیافتنی که تنها به کار دل خوش کردن می خورد و بس. در مقاله نخست این مجموعه که پس از مرام نامه چاپ شده می خوانیم که “ادبیات عریان حرکتی بسیط که در ذات واژه اتفاق می افتد” اولین اتفاق در همین عنوان افتاده است. یعنی فعل ربطی “است” که علی القاعده باید پس از واژه بسیط قرار گیرد، یا از قلم افتاده یا از ذهن نویسنده. به یک پاراگراف دیگر از این مقاله ارجاع می دهم و اگر متوجه منظور نویسنده شدید، لطفا بنده را هم بی خبر نگذارید “راهکردهایی که صرفا افزایش، کاهش و یا آمیزش انگاره ها، قواعد و نگرش های مربوط به یک ژانر خاص –مانند داستان- را بر اساس ایدئولوژی های پذیرفته شده همان چارچوبه ادبی، تنها طرق دست یافتن به هواهای تازه و دست یازیدن به بدعت های نوین حتی در شالوده شکن ترین و افراطی ترین خیزش های ادبی جهان دانسته است”. بنده که تنها دو نکته کوچک از این فرمایش حکیمانه را توانستم درک کنم. نخست این که داستان هم ژانر است و ما نمی دانستیم و دیگر این که “تنها طرق” احتمالا باید تنها طریق باشد. همین و بس. واقعا نمی دانم چه باید گفت؟ به یکی دو نمونه از اشعار این جوانان جویای نام توجه کنیم تا برسیم به چند نکته ساده دیگر.

“زن قطره قطره

در پیاده رو

-حاضرید با هم زیر یک چتر!؟

-برو گم شو!

-ایزوبام شرق

-خاموشش کن(سرفه های پیاپی)

-عقده داری روسریت را باز کن.

باران خسته تر از تو

و زن بند آمده بود.”

و شعری دیگر از یک خانم که می فرماید:

“دارم از بعدا/نامه نامه/بر خط سابق{فعلا بی توالی}

آخرین فیل تو/از هندوستان/هوای یک کویر تقریبا شتر

-وای {بی توالی بیهوده متن}

 یک نفر/باخبر… که همهمه غازها

اجاق گرم/هنوز/حرفش از دهن نیفتاده/نمازش قضا

-قبله کدام سوی تو!؟

-هر کجا ستاره قطبی ست.”

و همین طور با مربع های پی در پی و خط تیره و خط اریب مجموعه ای واژه که انگار به شیوه دادائیست ها از توی کیسه درآمده اند، کنار هم قرار می گیرند و دریغ از یک تصویر زیبا و جذاب، چه رسد به معنا و مفهوم که گویا در مرام نامه این نو آمده ها کفر محسوب می شود. نمی خواهم نصیحت کنم یا پند و اندرز بدهم، ولی به این جوانان که اغلب شان دور و بر بیست سال بیشتر ندارند، توصیه می کنم ابتدا شعر فارسی را خوب بخوانند. فارسی را یاد بگیرند و اگر ذوق و استعداد دارند، شعر بگویند. شعری که از شعور بیاید نه بازی با کلمات.